Dit domein is nog onder constructie. Wil je helpen met het aanvullen van dit domein? Voor een studiepunt? Neem dan even contact op met de begeleiders van de iMinor of loop even langs bij het innovationlab op het NHL Stenden.

Subdomein 1.1: Atomen en 'eenvoudige' moleculen

Leerdoelen

1.1.1 De student kan atomen beschrijven op basis van het atoommodel van Bohr.

1.1.2 De student kan het verband leggen tussen atoombouw van onder andere C, H, O, N, P en S en het aantal bindingen dat deze aangaan.

1.1.3 De student kan veel voorkomende chemische bindingenonderscheiden (covalent, polair covalent, ion, Vanderwaals) en moleculaire interacties (H-bruggen, dipool, geladen deeltjes, hydrofobe interacties).

1.1.4 De student kan de opbouw in molecuulformules weergeven en de functie benoemen van in de biologie veel voorkomende eenvoudige moleculen en ionen zoals O2, H2O, CO2, CH4, H+, K+, Na+, NH4+, Ca2+, Fe2+, Cl-, NO2-, NO3- en PO43-.

1.1.5 De student kan de betekenis van zuren, basen en buffers in biologische systemen benoemen.

1.1.6 De student kan de rol van diffusie gebruiken om te verklaren hoe transport van stoffen in het organisme plaatsvindt.

1.1.7 De student kan de rol van osmose gebruiken om te verklaren hoe de verplaatsing van water in een organisme plaatsvindt.

1.1.8 De student kan in een reactieketen de overdracht van elektronen weergeven met behulp van een redoxvergelijking, en daarbij begrippen hanteren als gereduceerd, geoxideerd, oxidatie en
reductie, reducerend vermogen en oxidatiemiddel.

1.1.9 De student kan inzicht tonen in de factoren waarvan de diffusiesnelheid afhankelijk is (wet van Fick) en toelichten dat dit heeft geleid tot een groot scala aan oppervlaktevergrotende aanpassingen en aanpassingen met betrekking tot het handhaven van concentratieverschillen.

Dit subdomein is nog onder constructie. Wil je helpen met het aanvullen van dit domein? Voor een studiepunt? Neem dan even contact op met de begeleiders van de iMinor of loop even langs bij het innovationlab op het NHL Stenden.

Subdomein 1.2: Biologische macromoleculen

Leerdoelen

1.2.1 De student kan op basis van hun structuurformule de drie typen macromoleculen (polysachariden, eiwitten en nucleïnezuren) en vetten herkennen en beschrijven.

1.2.2 De student kan in reactievergelijkingen en met behulp van structuurformules de opbouw en afbraak van macromoleculen en vetten in condensatie- en hydrolysereacties beschrijven.

1.2.3 De student kan diverse polysachariden vergelijken en de verschillen in samenstelling en structuur benoemen.

1.2.4 De student kan de bouw en functie van cholesterol, onverzadigde-, verzadigde- en transvetten in bijvoorbeeld het celmembraan benoemen en de relatie leggen tussen de vetzuursamenstelling van oliën, vetten en gezondheid.

1.2.5 De student kan het verschil tussen de primaire, secundaire, tertiaire en quaternaire structuur van eiwitten benoemen en daaraan gekoppeld de structuur van een eiwit relateren aan zijn functie.

1.2.6 De student kan de verschillen benoemen tussen de fosfolipiden in de membranen van Archaea (etherverbindingen) en Bacteria en Eukarya (esterverbindingen) en inzicht tonen in hoe dit gegeven gebruikt kan worden om de samenstelling van een microbioom te bepalen.

Dit subdomein is nog onder constructie. Wil je helpen met het aanvullen van dit domein? Voor een studiepunt? Neem dan even contact op met de begeleiders van de iMinor of loop even langs bij het innovationlab op het NHL Stenden.

Subdomein 1.3: DNA en RNA

Leerdoelen

1.3.1 De student kan DNA en RNA vergelijken en de verschillen in bouw en functie van deze macromoleculen benoemen.

1.3.2 De student kan benoemen dat het DNA met nucleosomen en verschillende andere eiwitten chromatine vormt.

1.3.3 De student kan benoemen dat diploïde organismen voor elk gen twee allelen bezitten die hetzelfde kunnen zijn maar ook van elkaar kunnen verschillen en dat deze eigenschap effect kan hebben op het fenotype.

1.3.4 De student kan verschillende typen RNA (mRNA, tRNA en rRNA) met verschillende functies benoemen.

1.3.5 De student kan het centrale dogma van de moleculaire biologie (Crick, 1970 ) dat stelt dat informatie overgedragen kan worden van nucleïnezuren (DNA en RNA) naar eiwitten, maar niet andersom, benoemen voor prokaryoten en eukaryoten en daarbij de begrippen transcriptie, initiatie, elongatie, terminatie, splicing, intron, exon, mRNA, translatie, ribosoom en polypeptide gebruiken.

1.3.6 De student kan verklaren wat het effect op het DNA en op de uiteindelijk gevormde polypeptiden is van mutaties zoals substituties, inversies, inserties en deleties.

1.3.7 De student kan benoemen dat naast de drie bekende typen RNA (zoals genoemd in 1.3.4.) een groeiende verscheidenheid aan typen RNA wordt beschreven met vooral een regulerende functie.

1.3.8 De student kan uiteenzetten hoe de moleculaire processen, waarbij een DNA-molecuul wordt gekopieerd of gerepareerd, werken en welke eiwitten en enzymen daarbij betrokken zijn.

1.3.9 De student kan uitleggen op welke vlakken transcriptie en translatie verschillen tussen pro- en eukaryoten.

1.3.10 De student kan verklaren hoe de expressie van genen wordt gereguleerd, bijvoorbeeld door transcriptiefactoren, en dat een verstoorde regulatie kan leiden tot diverse gezondheidsproblemen waaronder ook het ontstaan van kanker.

1.3.11 De student kan uitleggen dat de ‘epigenetica’ bestudeert hoe informatie, anders dan de genetische code zoals methylering en factoren die op het chromosoom liggen, een rol spelen bij het wel of niet tot expressie komen van genen.

1.3.12 De student kan uitleggen wat de relatie is tussen gecontroleerde genexpressie en differentiatie in meercellige organismen.

1.3.13 De student kan inzicht tonen in genomics: het brede spectrum van onderzoekstechnieken die gebruikt worden om inzicht te krijgen in de opbouw en de werking van het erfelijk materiaal van planten, dieren en micro-organismen.

Dit subdomein is nog onder constructie. Wil je helpen met het aanvullen van dit domein? Voor een studiepunt? Neem dan even contact op met de begeleiders van de iMinor of loop even langs bij het innovationlab op het NHL Stenden.

Subdomein 1.4: Eiwitten

Leerdoelen

1.4.1 De student kan de primaire structuur van een (deel van) een eiwit afleiden uit een gegeven nucleotidenvolgorde.

1.4.2 De student kan eiwitten als enzymen, receptoren, pigmenten, transporteiwitten, antilichamen en hormonen onderscheiden op basis van hun functie en het type interactie dat ze aangaan in een
organisme.

1.4.3 De student kan inzicht tonen in hoe een structurele mutatie in het DNA kan leiden tot gewijzigde eiwitten die de veroorzaker kunnen zijn van bepaalde erfelijke aandoeningen (bijvoorbeeld taaislijmziekte).

1.4.4 De student kan de belangrijkste functies van eiwitten benoemen:
• katalyseren van chemische reacties (enzymen);
• overbrengen van signalen van de buiten- naar de binnenkant van de cel of zelfs de celkern (hormoon-receptor complexen);
• zorgen voor structuur en beweging van cellen;
• transporteren van ionen en moleculen;
• zorgen voor osmotische waarde in weefsels;
• zorgen voor gereguleerde afbraak van eiwitten via het ubiquitineproteasoom systeem;
• zorgen voor correcte vouwing van eiwitten (als chaperone-eiwitten);
• mediëren van zowel aspecifieke als specifieke immuunreacties;
• reguleren van genexpressie (transcriptie factoren);
• reguleren van geprogrammeerde celdood.

1.4.5 De student kan zich oriënteren op moleculair biologische en biotechnologische technieken waarbij de vorming van eiwitten wordt gestimuleerd of geremd door aanpassingen aan het DNA door bijvoorbeeld ‘knock-out’- of ‘knock-in’-technieken en zich een mening vormen over wenselijkheid en toelaatbaarheid van dergelijke toepassingen.

1.4.6 De student kan benoemen dat bepaalde eiwitten en RNA-moleculen de genexpressie reguleren door zich aan het DNA te binden en dat dit ook van belang is in de epigenetica.

1.4.7 De student kan benoemen hoe polypeptides in chaperonne-eiwitten (HSP’s) hun uiteindelijke vorm krijgen en dat proteasomen een rol spelen bij de afbraak van verkeerd gevouwen eiwitten waarbij ubiquitine een belangrijke rol speelt.

Dit subdomein is nog onder constructie. Wil je helpen met het aanvullen van dit domein? Voor een studiepunt? Neem dan even contact op met de begeleiders van de iMinor of loop even langs bij het innovationlab op het NHL Stenden.